അജ്ഞാതം


"അധികാര വികേന്ദ്രീകരണം: ഇനി ചെയ്യേണ്ടത്‌" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം

പരിഷത്ത് വിക്കി സംരംഭത്തിൽ നിന്ന്
തിരുത്തലിനു സംഗ്രഹമില്ല
വരി 1: വരി 1:




===ആമുഖം==
===ആമുഖം===


കേരളത്തിലെ തദ്ദേശഭരണ സ്ഥാപനങ്ങൾ അടുത്ത തെരഞ്ഞെടുപ്പ്‌ പ്രക്രിയയിലേക്കു നീങ്ങുകയാണ്‌. അധികാരവികേന്ദ്രീകരണത്തിന്റെ സ്ഥാപനവൽക്കരണത്തിനായുള്ള ശ്രമങ്ങൾക്കപ്പുറം പുതിയ തെരഞ്ഞെടുപ്പിന്‌ മറ്റൊട്ടേറെ മാനങ്ങളുണ്ട്‌. 50% സ്‌ത്രീ സംവരണം, പഞ്ചായത്തുതല പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക്‌ വിവിധ തലങ്ങളിൽ ലഭിച്ച വർധിച്ച അംഗീകാരം, അവയുടെ വർധിച്ച ദൃശ്യത, ഔദ്യോഗികവും അനുബന്ധവുമായ സംവിധാനങ്ങളുടെ രൂപീകരണവും പ്രവർത്തനവും, ഭരണസംവിധാനങ്ങളിലെ പൂരക ബന്ധം എന്നിങ്ങനെ എടുത്തു പറയാവുന്ന ധാരാളം നേട്ടങ്ങൾ കൈവരിച്ച പശ്ചാത്തലത്തിലാണ്‌ നാം പഞ്ചായത്ത്‌ തെരഞ്ഞെടുപ്പിനെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നത്‌. അധികാരവികേന്ദ്രീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്‌ ഒട്ടേറെ നൂതന പരീക്ഷണങ്ങൾ നടത്താനും അതുവഴി വലിയ വലിയ ഉത്തരവാദിത്വങ്ങൾ ഏറ്റെടുക്കാൻ ജനങ്ങൾക്ക്‌ ആത്മധൈര്യം നൽകാനും കേരള ശാസ്‌ത്രസാഹിത്യ പരിഷത്തിന്‌ കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്‌. ഈ അനുഭവങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ കഴിഞ്ഞ ഒന്നര പതിറ്റാണ്ട്‌ കാലമായി കേരളത്തിൽ നടക്കുന്ന സവിശേഷമായ വികേന്ദ്രീകരണ പ്രവർത്തനങ്ങളെ വിമർശനാത്മകമായി വിലയിരുത്താനും കൂടുതൽ മെച്ചപ്പെട്ട രീതിയിൽ കാര്യങ്ങൾ നടത്താൻ സഹായകമായ നിർദേശങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കാനുമാണ്‌ ഇവിടെ ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്‌.  
കേരളത്തിലെ തദ്ദേശഭരണ സ്ഥാപനങ്ങൾ അടുത്ത തെരഞ്ഞെടുപ്പ്‌ പ്രക്രിയയിലേക്കു നീങ്ങുകയാണ്‌. അധികാരവികേന്ദ്രീകരണത്തിന്റെ സ്ഥാപനവൽക്കരണത്തിനായുള്ള ശ്രമങ്ങൾക്കപ്പുറം പുതിയ തെരഞ്ഞെടുപ്പിന്‌ മറ്റൊട്ടേറെ മാനങ്ങളുണ്ട്‌. 50% സ്‌ത്രീ സംവരണം, പഞ്ചായത്തുതല പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക്‌ വിവിധ തലങ്ങളിൽ ലഭിച്ച വർധിച്ച അംഗീകാരം, അവയുടെ വർധിച്ച ദൃശ്യത, ഔദ്യോഗികവും അനുബന്ധവുമായ സംവിധാനങ്ങളുടെ രൂപീകരണവും പ്രവർത്തനവും, ഭരണസംവിധാനങ്ങളിലെ പൂരക ബന്ധം എന്നിങ്ങനെ എടുത്തു പറയാവുന്ന ധാരാളം നേട്ടങ്ങൾ കൈവരിച്ച പശ്ചാത്തലത്തിലാണ്‌ നാം പഞ്ചായത്ത്‌ തെരഞ്ഞെടുപ്പിനെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നത്‌. അധികാരവികേന്ദ്രീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്‌ ഒട്ടേറെ നൂതന പരീക്ഷണങ്ങൾ നടത്താനും അതുവഴി വലിയ വലിയ ഉത്തരവാദിത്വങ്ങൾ ഏറ്റെടുക്കാൻ ജനങ്ങൾക്ക്‌ ആത്മധൈര്യം നൽകാനും കേരള ശാസ്‌ത്രസാഹിത്യ പരിഷത്തിന്‌ കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്‌. ഈ അനുഭവങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ കഴിഞ്ഞ ഒന്നര പതിറ്റാണ്ട്‌ കാലമായി കേരളത്തിൽ നടക്കുന്ന സവിശേഷമായ വികേന്ദ്രീകരണ പ്രവർത്തനങ്ങളെ വിമർശനാത്മകമായി വിലയിരുത്താനും കൂടുതൽ മെച്ചപ്പെട്ട രീതിയിൽ കാര്യങ്ങൾ നടത്താൻ സഹായകമായ നിർദേശങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കാനുമാണ്‌ ഇവിടെ ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്‌.  


==പുതിയ മാനങ്ങൾ==
===പുതിയ മാനങ്ങൾ===


''സ്‌ത്രീസംവരണം''
''സ്‌ത്രീസംവരണം''


അമ്പതുശതമാനം വനിതാസംവരണം തീരുമാനിച്ചതിനുശേഷം നടക്കുന്ന ആദ്യ തെരഞ്ഞെടുപ്പാണിത്‌. കുടുംബശ്രീ സംവിധാനത്തിലൂടെയും അതിന്റെ ബഹുമുഖ പ്രവർത്തനങ്ങളിലൂടെയും സാമൂഹിക രംഗത്ത്‌ കൂടുതൽ ദൃശ്യത കൈവരിച്ചു കഴിഞ്ഞ സ്‌ത്രീകൾക്ക്‌, സാമൂഹിക രാഷ്‌ട്രീയ രംഗങ്ങളിൽ കൂടുതൽ ഉത്തരവാദിത്വങ്ങൾ കൈയ്യാളാനുള്ള അവസരമാണ്‌ ലഭിച്ചിരിക്കുന്നത്‌. പ്രാദേശിക ഭരണരംഗത്ത്‌ ഭരണ-രാഷ്‌ട്രീയ ബന്ധങ്ങളിൽ പുതിയ ചില സമീപനങ്ങൾ ഉരുത്തിരുഞ്ഞുവരാനും, നിരവധി പുതിയ അനുഭവങ്ങൾ സൃഷ്‌ടിക്കുവാനും ഈ സാഹചര്യം വഴിവെക്കുമെന്നുറപ്പ്‌. മുന്നനുഭവങ്ങൾ വച്ചുനോക്കുമ്പോൾ തദ്ദേശഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളിലെ വനിതാ അംഗത്വം 60 ശതമാനത്തോളം ഉയർന്നേക്കാം. ഇത്‌ കേരളത്തിലെ പ്രാദേശിക രാഷ്‌ട്രീയശക്തിബന്ധങ്ങളിൽ കാര്യമായ മാറ്റങ്ങൾക്കു കാരണമാകാം. ഭൂരിഭാഗം സ്‌ത്രീകൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന ഭരണകൂടത്തിന്റെ കാര്യക്ഷമതയെക്കുറിച്ച്‌ സംശയിക്കുന്നവർ വരെയുണ്ട്‌. രാഷ്‌ട്രീയമായും ഭരണപരമായും പുതിയ പരീക്ഷണങ്ങൾക്കും പരിശീലനങ്ങൾക്കും പഠനങ്ങൾക്കും തദ്ദേശഭരണസ്ഥാപനങ്ങൾ വേദിയാകുകയാണ്‌.  
അമ്പതുശതമാനം വനിതാസംവരണം തീരുമാനിച്ചതിനുശേഷം നടക്കുന്ന ആദ്യ തെരഞ്ഞെടുപ്പാണിത്‌. കുടുംബശ്രീ സംവിധാനത്തിലൂടെയും അതിന്റെ ബഹുമുഖ പ്രവർത്തനങ്ങളിലൂടെയും സാമൂഹിക രംഗത്ത്‌ കൂടുതൽ ദൃശ്യത കൈവരിച്ചു കഴിഞ്ഞ സ്‌ത്രീകൾക്ക്‌, സാമൂഹിക രാഷ്‌ട്രീയ രംഗങ്ങളിൽ കൂടുതൽ ഉത്തരവാദിത്വങ്ങൾ കൈയ്യാളാനുള്ള അവസരമാണ്‌ ലഭിച്ചിരിക്കുന്നത്‌. പ്രാദേശിക ഭരണരംഗത്ത്‌ ഭരണ-രാഷ്‌ട്രീയ ബന്ധങ്ങളിൽ പുതിയ ചില സമീപനങ്ങൾ ഉരുത്തിരുഞ്ഞുവരാനും, നിരവധി പുതിയ അനുഭവങ്ങൾ സൃഷ്‌ടിക്കുവാനും ഈ സാഹചര്യം വഴിവെക്കുമെന്നുറപ്പ്‌. മുന്നനുഭവങ്ങൾ വച്ചുനോക്കുമ്പോൾ തദ്ദേശഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളിലെ വനിതാ അംഗത്വം 60 ശതമാനത്തോളം ഉയർന്നേക്കാം. ഇത്‌ കേരളത്തിലെ പ്രാദേശിക രാഷ്‌ട്രീയശക്തിബന്ധങ്ങളിൽ കാര്യമായ മാറ്റങ്ങൾക്കു കാരണമാകാം. ഭൂരിഭാഗം സ്‌ത്രീകൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന ഭരണകൂടത്തിന്റെ കാര്യക്ഷമതയെക്കുറിച്ച്‌ സംശയിക്കുന്നവർ വരെയുണ്ട്‌. രാഷ്‌ട്രീയമായും ഭരണപരമായും പുതിയ പരീക്ഷണങ്ങൾക്കും പരിശീലനങ്ങൾക്കും പഠനങ്ങൾക്കും തദ്ദേശഭരണസ്ഥാപനങ്ങൾ വേദിയാകുകയാണ്‌.  
അംഗീകാരങ്ങൾ
 
''അംഗീകാരങ്ങൾ''
 
അധികാരവികേന്ദ്രീകരണം ഫലപ്രദമായി നടപ്പാക്കുന്നതിൽ 2009-10ലെ ഭാരതസർക്കാരിന്റെ അവാർഡ്‌ കേരളത്തിനാണ്‌ ലഭിച്ചത്‌. ഇതിനുമുമ്പും കേരളത്തിന്‌ ഈ പദവി ലഭിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും താരതമ്യേന കുറ്റമറ്റതും സമഗ്രവുമായ വിലയിരുത്തലിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റിയൂട്ട്‌ ഓഫ്‌ പബ്‌ളിക്‌ അഡ്‌മിനിസ്‌ട്രേഷൻ (IIPA) ഇത്തവണ നടത്തിയ അവാർഡ്‌ നിർണയത്തിന്‌ കൂടുതൽ ആധികാരികതയുണ്ട്‌. വികേന്ദ്രീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്‌ നാല്‌ മേഖലകളിലായി പത്തൊമ്പത്‌ വിഷയങ്ങളിലുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങളെയാണ്‌ ഇതിനായി വിലയിരുത്തിയത്‌. വിലയിരുത്തലിനു വിധേയമായ നാല്‌ മേഖലകളിൽ രണ്ടെണ്ണത്തിൽ കേരളവും ഒന്നിൽ കർണാടകവും ഒന്നിൽ പശ്ചിമബംഗാളുമാണ്‌ മുന്നിട്ടുനിന്നത്‌. മൊത്തം മാർക്കിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ കേരളത്തിന്‌ ഒന്നാംസ്ഥാനവും കർണാടകത്തിനും പശ്ചിമബംഗാളിനും യഥാക്രമം രണ്ട്‌, മൂന്ന്‌ സ്ഥാനങ്ങളും ലഭിച്ചു. അധികാരകൈമാറ്റത്തിനും, ധനപരമായ വികേന്ദ്രീകരണത്തിലുമാണ്‌ കേരളം മുന്നിട്ടുനിന്നത്‌. ജീവനക്കാരുടെ വികേന്ദ്രീകരണത്തിൽ കർണാടകവും സംവിധാനങ്ങളുടെ വികേന്ദ്രീകരണത്തിൽ പശ്ചിമബംഗാളും മുന്നിട്ടുനിന്നു. നേട്ടങ്ങളോടൊപ്പം കേരളത്തിലെ അധികാരവികേന്ദ്രീകരണത്തിന്റെ പരിമിതികളും വ്യക്തമാക്കുന്നതാണ്‌ IIPA വിലയിരുത്തൽ. തെരഞ്ഞെടുപ്പിന്‌ ശേഷം വരുന്ന ഭരണസമിതികളുടെ പ്രവർത്തനത്തിന്‌ ഈ പഠനം മാർഗദർശകമാകേണ്ടതാണ്‌.  
അധികാരവികേന്ദ്രീകരണം ഫലപ്രദമായി നടപ്പാക്കുന്നതിൽ 2009-10ലെ ഭാരതസർക്കാരിന്റെ അവാർഡ്‌ കേരളത്തിനാണ്‌ ലഭിച്ചത്‌. ഇതിനുമുമ്പും കേരളത്തിന്‌ ഈ പദവി ലഭിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും താരതമ്യേന കുറ്റമറ്റതും സമഗ്രവുമായ വിലയിരുത്തലിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റിയൂട്ട്‌ ഓഫ്‌ പബ്‌ളിക്‌ അഡ്‌മിനിസ്‌ട്രേഷൻ (IIPA) ഇത്തവണ നടത്തിയ അവാർഡ്‌ നിർണയത്തിന്‌ കൂടുതൽ ആധികാരികതയുണ്ട്‌. വികേന്ദ്രീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്‌ നാല്‌ മേഖലകളിലായി പത്തൊമ്പത്‌ വിഷയങ്ങളിലുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങളെയാണ്‌ ഇതിനായി വിലയിരുത്തിയത്‌. വിലയിരുത്തലിനു വിധേയമായ നാല്‌ മേഖലകളിൽ രണ്ടെണ്ണത്തിൽ കേരളവും ഒന്നിൽ കർണാടകവും ഒന്നിൽ പശ്ചിമബംഗാളുമാണ്‌ മുന്നിട്ടുനിന്നത്‌. മൊത്തം മാർക്കിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ കേരളത്തിന്‌ ഒന്നാംസ്ഥാനവും കർണാടകത്തിനും പശ്ചിമബംഗാളിനും യഥാക്രമം രണ്ട്‌, മൂന്ന്‌ സ്ഥാനങ്ങളും ലഭിച്ചു. അധികാരകൈമാറ്റത്തിനും, ധനപരമായ വികേന്ദ്രീകരണത്തിലുമാണ്‌ കേരളം മുന്നിട്ടുനിന്നത്‌. ജീവനക്കാരുടെ വികേന്ദ്രീകരണത്തിൽ കർണാടകവും സംവിധാനങ്ങളുടെ വികേന്ദ്രീകരണത്തിൽ പശ്ചിമബംഗാളും മുന്നിട്ടുനിന്നു. നേട്ടങ്ങളോടൊപ്പം കേരളത്തിലെ അധികാരവികേന്ദ്രീകരണത്തിന്റെ പരിമിതികളും വ്യക്തമാക്കുന്നതാണ്‌ IIPA വിലയിരുത്തൽ. തെരഞ്ഞെടുപ്പിന്‌ ശേഷം വരുന്ന ഭരണസമിതികളുടെ പ്രവർത്തനത്തിന്‌ ഈ പഠനം മാർഗദർശകമാകേണ്ടതാണ്‌.  
സംസ്ഥാന ശുചിത്വമിഷനും തിരുവനന്തപുരം ദൂരദർശനും ചേർന്ന്‌ തയ്യാറാക്കി അവതരിപ്പിച്ച ഗ്രീൻ കേരള എക്‌സ്‌പ്രസ്സ്‌ എന്ന റിയാലിറ്റിഷോ, കേരളത്തിലെ തദ്ദേശ ഭരണസ്ഥാപനങ്ങളിലെ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ വന്നു കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഗുണപരമായ മാറ്റങ്ങളെ പ്രദർശിപ്പിക്കുകയുണ്ടായി. ലഭിച്ച അധികാരങ്ങൾ പ്രയോഗിക്കുന്നതിൽ സ്വീകരിച്ച ഭാവനാപൂർണമായ സമീപനവും ജനപക്ഷ നിലപാടുകളും, ഭരണഘടന വിഭാവനം ചെയ്‌ത അർത്ഥത്തിൽ, സ്വയംഭരണസ്ഥാപനങ്ങളായി പ്രവർത്തിക്കുവാൻ തദ്ദേശഭരണ സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക്‌ സാധിക്കുമെന്ന പ്രതീക്ഷ നൽകുന്നു. തങ്ങളുടെ പ്രദേശത്തിന്റെ സവിശേഷമായ പ്രശ്‌നങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ അവയോട്‌ ക്രിയാത്മകമായി പ്രതികരിച്ചു കൊണ്ടുള്ള തീരുമാനങ്ങളെടുക്കുവാനും പ്രസക്തമായ വികസനമേഖലകൾക്ക്‌ കൂടുതൽ ഊന്നൽ നൽകിക്കൊണ്ട്‌, വികസന പദ്ധതികൾ തയ്യാറാക്കി നടപ്പാക്കാനും കഴിയുംവിധം നിരവധി തദ്ദേശഭരണ സ്ഥാപനങ്ങൾ പക്വത കൈവരിച്ചിരിക്കുന്നു എന്നതിന്റെ തെളിവായിരുന്നു ഗ്രീൻ കേരള എക്‌സ്‌പ്രസ്സ്‌.  
സംസ്ഥാന ശുചിത്വമിഷനും തിരുവനന്തപുരം ദൂരദർശനും ചേർന്ന്‌ തയ്യാറാക്കി അവതരിപ്പിച്ച ഗ്രീൻ കേരള എക്‌സ്‌പ്രസ്സ്‌ എന്ന റിയാലിറ്റിഷോ, കേരളത്തിലെ തദ്ദേശ ഭരണസ്ഥാപനങ്ങളിലെ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ വന്നു കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഗുണപരമായ മാറ്റങ്ങളെ പ്രദർശിപ്പിക്കുകയുണ്ടായി. ലഭിച്ച അധികാരങ്ങൾ പ്രയോഗിക്കുന്നതിൽ സ്വീകരിച്ച ഭാവനാപൂർണമായ സമീപനവും ജനപക്ഷ നിലപാടുകളും, ഭരണഘടന വിഭാവനം ചെയ്‌ത അർത്ഥത്തിൽ, സ്വയംഭരണസ്ഥാപനങ്ങളായി പ്രവർത്തിക്കുവാൻ തദ്ദേശഭരണ സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക്‌ സാധിക്കുമെന്ന പ്രതീക്ഷ നൽകുന്നു. തങ്ങളുടെ പ്രദേശത്തിന്റെ സവിശേഷമായ പ്രശ്‌നങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ അവയോട്‌ ക്രിയാത്മകമായി പ്രതികരിച്ചു കൊണ്ടുള്ള തീരുമാനങ്ങളെടുക്കുവാനും പ്രസക്തമായ വികസനമേഖലകൾക്ക്‌ കൂടുതൽ ഊന്നൽ നൽകിക്കൊണ്ട്‌, വികസന പദ്ധതികൾ തയ്യാറാക്കി നടപ്പാക്കാനും കഴിയുംവിധം നിരവധി തദ്ദേശഭരണ സ്ഥാപനങ്ങൾ പക്വത കൈവരിച്ചിരിക്കുന്നു എന്നതിന്റെ തെളിവായിരുന്നു ഗ്രീൻ കേരള എക്‌സ്‌പ്രസ്സ്‌.  
ഔദ്യോഗിക സംവിധാനങ്ങൾ
 
''ഔദ്യോഗിക സംവിധാനങ്ങൾ''
 
ഭരണഘടന വിഭാവനം ചെയ്‌തിട്ടുള്ള സംസ്ഥാന തെരഞ്ഞെടുപ്പ്‌ കമ്മീഷൻ സംസ്ഥാന ഫൈൻനാൻസ്‌ കമ്മീഷൻ, സംസ്ഥാന ഡിലിമിറ്റേഷൻ കമ്മീഷൻ, ജില്ലാ ആസൂത്രണ സമിതികൾ തുടങ്ങിയ എല്ലാ നിയന്ത്രണസംവിധാനങ്ങളും പ്രവർത്തന നിരതമായിരിക്കുന്ന ഏകസംസ്ഥാനമാണ്‌ കേരളം. ഇവയ്‌ക്കു പുറമെ തദ്ദേശ ഭരണസ്ഥാപനങ്ങൾക്കുള്ള ട്രിബ്യൂണൽ, ഓംബുഡ്‌സ്‌മാൻ എന്നീ സംവിധാനങ്ങളും കേരളം തനതായി വികസിപ്പിച്ചെടുക്കുകയുണ്ടായി. ഇവയിൽ പലതിന്റെയും പ്രവർത്തനങ്ങൾ മാതൃകാപരമാണ്‌. എങ്കിലും ഭരണഘടനാനുസൃതമായ ഏക ആസൂത്രണ സംവിധാനമായ DPC കൾ വേണ്ടത്ര കാര്യക്ഷമമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നില്ലെന്നും അവയുടെ യഥാർത്ഥ ധർമം നിറവേറ്റുന്നില്ല എന്നും ആക്ഷേപങ്ങളുയർന്നിട്ടുണ്ട്‌. വരാൻ പോകുന്ന ഭരണസമിതികൾ ഗൗരവമായി പരിഗണിക്കേണ്ട ഒരു വിഷയമാണിത്‌.  
ഭരണഘടന വിഭാവനം ചെയ്‌തിട്ടുള്ള സംസ്ഥാന തെരഞ്ഞെടുപ്പ്‌ കമ്മീഷൻ സംസ്ഥാന ഫൈൻനാൻസ്‌ കമ്മീഷൻ, സംസ്ഥാന ഡിലിമിറ്റേഷൻ കമ്മീഷൻ, ജില്ലാ ആസൂത്രണ സമിതികൾ തുടങ്ങിയ എല്ലാ നിയന്ത്രണസംവിധാനങ്ങളും പ്രവർത്തന നിരതമായിരിക്കുന്ന ഏകസംസ്ഥാനമാണ്‌ കേരളം. ഇവയ്‌ക്കു പുറമെ തദ്ദേശ ഭരണസ്ഥാപനങ്ങൾക്കുള്ള ട്രിബ്യൂണൽ, ഓംബുഡ്‌സ്‌മാൻ എന്നീ സംവിധാനങ്ങളും കേരളം തനതായി വികസിപ്പിച്ചെടുക്കുകയുണ്ടായി. ഇവയിൽ പലതിന്റെയും പ്രവർത്തനങ്ങൾ മാതൃകാപരമാണ്‌. എങ്കിലും ഭരണഘടനാനുസൃതമായ ഏക ആസൂത്രണ സംവിധാനമായ DPC കൾ വേണ്ടത്ര കാര്യക്ഷമമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നില്ലെന്നും അവയുടെ യഥാർത്ഥ ധർമം നിറവേറ്റുന്നില്ല എന്നും ആക്ഷേപങ്ങളുയർന്നിട്ടുണ്ട്‌. വരാൻ പോകുന്ന ഭരണസമിതികൾ ഗൗരവമായി പരിഗണിക്കേണ്ട ഒരു വിഷയമാണിത്‌.  
പരിമിതികളേറെ ഉണ്ടെങ്കിലും കേരളമിന്ന്‌ ലോകത്തിലെ ശ്രദ്ധേയമായ ചില സാമൂഹിക നേട്ടങ്ങളുടെ പടിവാതിൽക്കലാണ്‌.  
പരിമിതികളേറെ ഉണ്ടെങ്കിലും കേരളമിന്ന്‌ ലോകത്തിലെ ശ്രദ്ധേയമായ ചില സാമൂഹിക നേട്ടങ്ങളുടെ പടിവാതിൽക്കലാണ്‌.  
1,099

തിരുത്തലുകൾ

"https://wiki.kssp.in/പ്രത്യേകം:മൊബൈൽവ്യത്യാസം/2761" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്