1,099
തിരുത്തലുകൾ
"കേരളത്തിലെ വിദ്യാഭ്യാസം- കേരള ശാസ്ത്രസാഹിത്യ പരിഷത്തിന്റെ നിലപാടുകൾ(1998)" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം
പരിഷത്ത് വിക്കി സംരംഭത്തിൽ നിന്ന്
കേരളത്തിലെ വിദ്യാഭ്യാസം- കേരള ശാസ്ത്രസാഹിത്യ പരിഷത്തിന്റെ നിലപാടുകൾ(1998) (മൂലരൂപം കാണുക)
22:51, 28 ഫെബ്രുവരി 2014-നു നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന രൂപം
, 22:51, 28 ഫെബ്രുവരി 2014തിരുത്തലിനു സംഗ്രഹമില്ല
| വരി 222: | വരി 222: | ||
സിവിൽസമൂഹം: വിദ്യാർഥികൾ, രക്ഷാകർത്താക്കൾ, അധ്യാപക-വിദ്യാർഥി സംഘടനകളും അധ്യാപകേതര ജീവനക്കാരുടെ സംഘടനകളും PTA, മദർ PTA, സ്‌കൂൾസമിതി, പഞ്ചായത്ത്‌ വിദ്യാഭ്യാസ സമിതി, സ്‌കൂൾ മാനേജ്‌മെന്റ്‌, കോർപ്പറേറ്റ്‌ മാനേജ്‌മെന്റ്‌ സന്നദ്ധസംഘടനകൾ... ഇതൊക്കെ സിവിൽ സമൂഹത്തിന്റെ ഭാഗങ്ങളാണ്‌. | സിവിൽസമൂഹം: വിദ്യാർഥികൾ, രക്ഷാകർത്താക്കൾ, അധ്യാപക-വിദ്യാർഥി സംഘടനകളും അധ്യാപകേതര ജീവനക്കാരുടെ സംഘടനകളും PTA, മദർ PTA, സ്‌കൂൾസമിതി, പഞ്ചായത്ത്‌ വിദ്യാഭ്യാസ സമിതി, സ്‌കൂൾ മാനേജ്‌മെന്റ്‌, കോർപ്പറേറ്റ്‌ മാനേജ്‌മെന്റ്‌ സന്നദ്ധസംഘടനകൾ... ഇതൊക്കെ സിവിൽ സമൂഹത്തിന്റെ ഭാഗങ്ങളാണ്‌. | ||
===ആർ? === | ====ആർ? ==== | ||
ആർ എന്ന ചോദ്യത്തിനുത്തരം കണ്ടുകൊണ്ടല്ലാതെ എന്ത്? എങ്ങനെ? എന്ന ചോദ്യങ്ങൾക്കുത്തരം കണ്ടുപിടിച്ചിട്ടു കാര്യമില്ല. ഇന്നത്തെ അവസ്ഥയിൽ മുൻകൈ സിവിൽ സമൂഹത്തിൽനിന്നു വരണം. ഗവൺമെന്റിനു ചില പരിമിതികളുണ്ട്‌. വിവിധ താൽപര്യങ്ങളുടെ സന്ദിഗ്‌ധമായ സന്തുലനം നിലനിർത്തുകയെന്നതാണ്‌ അതു സ്വയം കാണുന്ന കടമ. അതിനാൽത്തന്നെ ഗുണാത്മകമായ പരിവർത്തനം അതിന്റെ അജണ്ടയിൽ വരുന്നതല്ല. സിവിൽ സമൂഹം ശക്തമായ മുൻകൈ എടുക്കുകയും അതിന്റെ അലകൾ നിലവിലുള്ള സന്തുലനത്തെ ഉലയ്‌ക്കുകയും ചെയ്യുമ്പോൾ മാത്രമാണ്‌ ഗവൺമെന്റ്‌ അനങ്ങുന്നത്‌. | ആർ എന്ന ചോദ്യത്തിനുത്തരം കണ്ടുകൊണ്ടല്ലാതെ എന്ത്? എങ്ങനെ? എന്ന ചോദ്യങ്ങൾക്കുത്തരം കണ്ടുപിടിച്ചിട്ടു കാര്യമില്ല. ഇന്നത്തെ അവസ്ഥയിൽ മുൻകൈ സിവിൽ സമൂഹത്തിൽനിന്നു വരണം. ഗവൺമെന്റിനു ചില പരിമിതികളുണ്ട്‌. വിവിധ താൽപര്യങ്ങളുടെ സന്ദിഗ്‌ധമായ സന്തുലനം നിലനിർത്തുകയെന്നതാണ്‌ അതു സ്വയം കാണുന്ന കടമ. അതിനാൽത്തന്നെ ഗുണാത്മകമായ പരിവർത്തനം അതിന്റെ അജണ്ടയിൽ വരുന്നതല്ല. സിവിൽ സമൂഹം ശക്തമായ മുൻകൈ എടുക്കുകയും അതിന്റെ അലകൾ നിലവിലുള്ള സന്തുലനത്തെ ഉലയ്‌ക്കുകയും ചെയ്യുമ്പോൾ മാത്രമാണ്‌ ഗവൺമെന്റ്‌ അനങ്ങുന്നത്‌. | ||
| വരി 254: | വരി 254: | ||
ഇവരിൽ വിദ്യാഭ്യാസത്തെക്കുറിച്ച്‌ ഏകീകൃതമായൊരു ധാരണവേണം. എന്ത്? എങ്ങനെ? എന്നിവയെക്കുറിച്ചും ഏകീകൃത ധാരണ വേണം. സമൂഹത്തിലെ ഭൂരിപക്ഷം വ്യക്തികൾക്കും പ്രാതിനിധ്യമുള്ള ഒരു കൂട്ടത്തിൽനിന്നും ചിട്ടയായ ഒരു നേതൃത്വം രൂപപ്പെട്ടുവരണം. ഭാവി സമൂഹത്തിന്‌ രൂപം നൽകുന്നവർ എന്ന നിലയിൽ വിദ്യാർഥികളെ ഒരു പ്രത്യേക വിഭാഗമായി കാണുകതന്നെ വേണം. അവർക്കുവേണ്ടിയാണു മറ്റുള്ളവരുടെയെല്ലാം പ്രവർത്തനങ്ങൾ പുന:ക്രമീകരിക്കുന്നത്‌. ഭാവിസമൂഹത്തിനു അവരാവശ്യമാണ്‌ എന്ന ഉത്തമ ബോധ്യത്തോടെ സമൂഹം അവരുമായി ബന്ധപ്പെടുന്നത്‌ അധ്യാപകരിലൂടെയാണ്‌. അതിനാൽ വിദ്യാഭ്യാസത്തിലെ ഏതു പരീക്ഷണത്തിലെയും പരിഷ്‌കരണത്തിലെയും മൂൻകൈ എടുക്കേണ്ട ഉത്തരവാദിത്വം അധ്യാപകർക്കാണ്‌. വിദ്യാലയങ്ങളിൽ ഔപചാരികമായി പഠിപ്പിക്കുന്നില്ലെങ്കിലും അധ്യാപക മനസുള്ള അനൗപചാരികമായി അധ്യാപനം നടത്തുന്നവരെയും ഇക്കൂട്ടത്തിൽപെടുത്താം. ഇവരുടെ മുൻകൈകൾക്ക്‌ പിൻതുണ നൽകുന്നതിൽ ഏറ്റവും അധികം താൽപര്യമുണ്ടാവേണ്ടത്‌ രക്ഷിതാക്കൾക്കാണ്‌. ഇന്നു ചെയ്യുന്നതിനേക്കാളും ചെയ്യാൻ പറ്റുമെന്നു കരുതുന്നതിനേക്കാളും ഒട്ടേറെ കാര്യങ്ങൾ വിദ്യാഭ്യാസ മേഖലയിൽ അവർക്കു ചെയ്യാൻ കഴിയും. PTA, മദർ PTA, സ്‌കൂൾ/വാർഡ്‌/ പഞ്ചായത്തുതല വിദ്യാഭ്യാസസമിതികൾ എന്നിവയിലൂടെയാണ്‌ അവർക്ക്‌ വിദ്യാഭ്യാസരംഗവുമായി നേരിട്ടിടപെടാൻ കഴിയുക. പ്രാഥമിക ഉത്തരവാദിത്വമുള്ള അധ്യാപകർക്ക്‌ അവരുടെ സംഘടനകളിലൂടെ നിർണായകമായ വിധത്തിൽ വിദ്യാഭ്യാസ രംഗത്ത്‌ ഇടപെടാൻ കഴിയേണ്ടതാണ്‌. നിർഭാഗ്യവശാൽ ഇതേവരെ അത്തരത്തിലുള്ള മുൻകൈ അവരുടെ ഭാഗത്തുനിന്നുണ്ടായിട്ടില്ല. കുട്ടികളെ സ്‌നേഹിക്കുന്നവരും വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ ദീർഘകാല സാമൂഹ്യപ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ചു ബോധമുള്ളവരും അധ്യാപനത്തിൽ ആനന്ദം ലഭിക്കുന്നവരുമായ ഏതാനും - കേരളത്തിലാകെ അവരുടെ എണ്ണം ആയിരത്തിൽ താഴെ, അര ശതമാനത്തിൽ താഴെയേ വരൂ - അധ്യാപകരും അവർ കൂടി അംഗങ്ങളായുള്ള സന്നദ്ധ സംഘടനകളും മാത്രമാണ്‌ ഇന്ന്‌ വിദ്യാഭ്യാസത്തിൽ താൽപര്യമെടുക്കുന്നത്‌. അവരുടെ താൽപര്യത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്താൻ ഗവൺമെന്റ്‌ ശ്രമിക്കുന്നില്ല. കാരണം ഗവൺമെന്റിൽ സ്ഥാപിത താൽപര്യക്കാർക്കാണ്‌ കൂടുതൽ സ്വാധീനം. അധ്യാപകേതര ജീവനക്കാർ വിദ്യാഭ്യാസവുമായി ഒരു ബന്ധവുമില്ലാത്ത തരത്തിലാണ്‌ ഇന്നു പെരുമാറുന്നത്‌. അവർക്കും അക്കാദമികമായ - വിദ്യാഭ്യാസ പരമായ- ഒരു പങ്കു വഹിക്കാനുണ്ടെന്ന കാര്യം അവർ മനസ്സിലാക്കുന്നില്ല. | ഇവരിൽ വിദ്യാഭ്യാസത്തെക്കുറിച്ച്‌ ഏകീകൃതമായൊരു ധാരണവേണം. എന്ത്? എങ്ങനെ? എന്നിവയെക്കുറിച്ചും ഏകീകൃത ധാരണ വേണം. സമൂഹത്തിലെ ഭൂരിപക്ഷം വ്യക്തികൾക്കും പ്രാതിനിധ്യമുള്ള ഒരു കൂട്ടത്തിൽനിന്നും ചിട്ടയായ ഒരു നേതൃത്വം രൂപപ്പെട്ടുവരണം. ഭാവി സമൂഹത്തിന്‌ രൂപം നൽകുന്നവർ എന്ന നിലയിൽ വിദ്യാർഥികളെ ഒരു പ്രത്യേക വിഭാഗമായി കാണുകതന്നെ വേണം. അവർക്കുവേണ്ടിയാണു മറ്റുള്ളവരുടെയെല്ലാം പ്രവർത്തനങ്ങൾ പുന:ക്രമീകരിക്കുന്നത്‌. ഭാവിസമൂഹത്തിനു അവരാവശ്യമാണ്‌ എന്ന ഉത്തമ ബോധ്യത്തോടെ സമൂഹം അവരുമായി ബന്ധപ്പെടുന്നത്‌ അധ്യാപകരിലൂടെയാണ്‌. അതിനാൽ വിദ്യാഭ്യാസത്തിലെ ഏതു പരീക്ഷണത്തിലെയും പരിഷ്‌കരണത്തിലെയും മൂൻകൈ എടുക്കേണ്ട ഉത്തരവാദിത്വം അധ്യാപകർക്കാണ്‌. വിദ്യാലയങ്ങളിൽ ഔപചാരികമായി പഠിപ്പിക്കുന്നില്ലെങ്കിലും അധ്യാപക മനസുള്ള അനൗപചാരികമായി അധ്യാപനം നടത്തുന്നവരെയും ഇക്കൂട്ടത്തിൽപെടുത്താം. ഇവരുടെ മുൻകൈകൾക്ക്‌ പിൻതുണ നൽകുന്നതിൽ ഏറ്റവും അധികം താൽപര്യമുണ്ടാവേണ്ടത്‌ രക്ഷിതാക്കൾക്കാണ്‌. ഇന്നു ചെയ്യുന്നതിനേക്കാളും ചെയ്യാൻ പറ്റുമെന്നു കരുതുന്നതിനേക്കാളും ഒട്ടേറെ കാര്യങ്ങൾ വിദ്യാഭ്യാസ മേഖലയിൽ അവർക്കു ചെയ്യാൻ കഴിയും. PTA, മദർ PTA, സ്‌കൂൾ/വാർഡ്‌/ പഞ്ചായത്തുതല വിദ്യാഭ്യാസസമിതികൾ എന്നിവയിലൂടെയാണ്‌ അവർക്ക്‌ വിദ്യാഭ്യാസരംഗവുമായി നേരിട്ടിടപെടാൻ കഴിയുക. പ്രാഥമിക ഉത്തരവാദിത്വമുള്ള അധ്യാപകർക്ക്‌ അവരുടെ സംഘടനകളിലൂടെ നിർണായകമായ വിധത്തിൽ വിദ്യാഭ്യാസ രംഗത്ത്‌ ഇടപെടാൻ കഴിയേണ്ടതാണ്‌. നിർഭാഗ്യവശാൽ ഇതേവരെ അത്തരത്തിലുള്ള മുൻകൈ അവരുടെ ഭാഗത്തുനിന്നുണ്ടായിട്ടില്ല. കുട്ടികളെ സ്‌നേഹിക്കുന്നവരും വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ ദീർഘകാല സാമൂഹ്യപ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ചു ബോധമുള്ളവരും അധ്യാപനത്തിൽ ആനന്ദം ലഭിക്കുന്നവരുമായ ഏതാനും - കേരളത്തിലാകെ അവരുടെ എണ്ണം ആയിരത്തിൽ താഴെ, അര ശതമാനത്തിൽ താഴെയേ വരൂ - അധ്യാപകരും അവർ കൂടി അംഗങ്ങളായുള്ള സന്നദ്ധ സംഘടനകളും മാത്രമാണ്‌ ഇന്ന്‌ വിദ്യാഭ്യാസത്തിൽ താൽപര്യമെടുക്കുന്നത്‌. അവരുടെ താൽപര്യത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്താൻ ഗവൺമെന്റ്‌ ശ്രമിക്കുന്നില്ല. കാരണം ഗവൺമെന്റിൽ സ്ഥാപിത താൽപര്യക്കാർക്കാണ്‌ കൂടുതൽ സ്വാധീനം. അധ്യാപകേതര ജീവനക്കാർ വിദ്യാഭ്യാസവുമായി ഒരു ബന്ധവുമില്ലാത്ത തരത്തിലാണ്‌ ഇന്നു പെരുമാറുന്നത്‌. അവർക്കും അക്കാദമികമായ - വിദ്യാഭ്യാസ പരമായ- ഒരു പങ്കു വഹിക്കാനുണ്ടെന്ന കാര്യം അവർ മനസ്സിലാക്കുന്നില്ല. | ||
===എങ്ങനെ?=== | ====എങ്ങനെ?==== | ||
എങ്ങനെ `ആർ' എന്ന ചോദ്യത്തിന്‌ തുടക്കത്തിൽ ആർ എന്ന രീതിയിലുള്ള ഒരുത്തരമേ ഇപ്പോൾ നൽകാനാവൂ. നേരത്തെ സൂചിപ്പിച്ചപോലെ കുട്ടികളെ സ്‌നേഹിക്കുന്ന, അധ്യാപനത്തിൽ ആനന്ദിക്കുന്ന അധ്യാപകരും വിദ്യാഭ്യാസ തൽപരരും അടങ്ങുന്ന ഒരു ചെറു സംഘമായിരിക്കും തുടക്കക്കാർ. ഓരോ പഞ്ചായത്തിലും പട്ടണത്തിലും ഇത്തരത്തിലുള്ള 10- 15 പേരെ കണ്ടെത്താൻ കഴിയും. നേതൃത്വപരമായ പങ്ക്‌ ഏറ്റെടുക്കാൻ തയ്യാറായ, വിദ്യാഭ്യാസത്തിൽ `ഭ്രാന്ത്‌' ഉള്ള ഒന്നോ രണ്ടോ പേർ വിചാരിച്ചാൽ ഇവരെയെല്ലാം ഒത്തുചേർക്കാൻ കഴിയും. അങ്ങനെ പഞ്ചായത്തിലെ/ പട്ടണത്തിലെ കുട്ടികളുടെ മുഴുവൻ പേരുടെയും വിദ്യാഭ്യാസം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന്‌ അവരെ 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ജീവിക്കാൻ കഴിയുന്ന, സ്വന്തം ചുറ്റുപാടിനെ അനുയോജ്യപരമായി മാറ്റാൻ കെൽപുള്ള സമ്പൂർണ്ണ മനുഷ്യരാക്കി മാറ്റുന്നതിന്‌ ആവേശത്തോടെ പ്രവർത്തിക്കാൻ തയ്യാറുള്ള 10-15 പേരുടോ ഒരു കോർ ഗ്രൂപ്പ്‌ രൂപീകരിക്കുകയെന്നതാവാം ആദ്യത്തെ ചുവടുവെപ്പ്‌. ജനപ്രതിനിധികൾ, പൗരമുഖ്യൻമാർ തുടങ്ങിയവരുമായി തുടർച്ചയായ ബന്ധം വെച്ചുകൊണ്ട്‌ സജീവമായ PTA, മദർ PTA, സ്‌കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസ സമിതി, വാർഡ്‌/പഞ്ചായത്ത്‌ സമിതി മുതലായവ രൂപീകരിക്കുവാൻ ഇവർക്കു കഴിയണം. ഇതിനുപുറമെ അയൽക്കൂട്ടങ്ങൾ രൂപീകരിക്കുന്ന മുറയ്‌ക്ക്‌ ഓരോ അയൽക്കൂട്ടത്തിലും വിദ്യാഭ്യാസ ഉപസമിതികളും കുട്ടികളുടെ കൂട്ടങ്ങളും (സർഗവേദി.... ബാലവേദി.... മുതലായവ) - രൂപീകരിക്കണം. അങ്ങനെ ആർ എന്ന ചോദ്യത്തിനു സാമാന്യേന താഴെ കൊടുക്കുന്ന ഉത്തരം നൽകാം. | എങ്ങനെ `ആർ' എന്ന ചോദ്യത്തിന്‌ തുടക്കത്തിൽ ആർ എന്ന രീതിയിലുള്ള ഒരുത്തരമേ ഇപ്പോൾ നൽകാനാവൂ. നേരത്തെ സൂചിപ്പിച്ചപോലെ കുട്ടികളെ സ്‌നേഹിക്കുന്ന, അധ്യാപനത്തിൽ ആനന്ദിക്കുന്ന അധ്യാപകരും വിദ്യാഭ്യാസ തൽപരരും അടങ്ങുന്ന ഒരു ചെറു സംഘമായിരിക്കും തുടക്കക്കാർ. ഓരോ പഞ്ചായത്തിലും പട്ടണത്തിലും ഇത്തരത്തിലുള്ള 10- 15 പേരെ കണ്ടെത്താൻ കഴിയും. നേതൃത്വപരമായ പങ്ക്‌ ഏറ്റെടുക്കാൻ തയ്യാറായ, വിദ്യാഭ്യാസത്തിൽ `ഭ്രാന്ത്‌' ഉള്ള ഒന്നോ രണ്ടോ പേർ വിചാരിച്ചാൽ ഇവരെയെല്ലാം ഒത്തുചേർക്കാൻ കഴിയും. അങ്ങനെ പഞ്ചായത്തിലെ/ പട്ടണത്തിലെ കുട്ടികളുടെ മുഴുവൻ പേരുടെയും വിദ്യാഭ്യാസം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന്‌ അവരെ 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ജീവിക്കാൻ കഴിയുന്ന, സ്വന്തം ചുറ്റുപാടിനെ അനുയോജ്യപരമായി മാറ്റാൻ കെൽപുള്ള സമ്പൂർണ്ണ മനുഷ്യരാക്കി മാറ്റുന്നതിന്‌ ആവേശത്തോടെ പ്രവർത്തിക്കാൻ തയ്യാറുള്ള 10-15 പേരുടോ ഒരു കോർ ഗ്രൂപ്പ്‌ രൂപീകരിക്കുകയെന്നതാവാം ആദ്യത്തെ ചുവടുവെപ്പ്‌. ജനപ്രതിനിധികൾ, പൗരമുഖ്യൻമാർ തുടങ്ങിയവരുമായി തുടർച്ചയായ ബന്ധം വെച്ചുകൊണ്ട്‌ സജീവമായ PTA, മദർ PTA, സ്‌കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസ സമിതി, വാർഡ്‌/പഞ്ചായത്ത്‌ സമിതി മുതലായവ രൂപീകരിക്കുവാൻ ഇവർക്കു കഴിയണം. ഇതിനുപുറമെ അയൽക്കൂട്ടങ്ങൾ രൂപീകരിക്കുന്ന മുറയ്‌ക്ക്‌ ഓരോ അയൽക്കൂട്ടത്തിലും വിദ്യാഭ്യാസ ഉപസമിതികളും കുട്ടികളുടെ കൂട്ടങ്ങളും (സർഗവേദി.... ബാലവേദി.... മുതലായവ) - രൂപീകരിക്കണം. അങ്ങനെ ആർ എന്ന ചോദ്യത്തിനു സാമാന്യേന താഴെ കൊടുക്കുന്ന ഉത്തരം നൽകാം. | ||
| വരി 272: | വരി 272: | ||
ഇത്രയും രൂപപ്പെടുത്തിയാൽ 1 മുതൽ 7 വരെയുള്ള വിദ്യാഭ്യാസം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന്‌ സ്വന്തമായി ഒരുപാടു കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യാനാവും. ബ്ലോക്ക്‌ (AEO, BRC) തലത്തിലും ജില്ല (DEO, DIET) തലത്തിലുമുള്ള വിദഗ്‌ധരുടെ സേവനം അവകാശമായിത്തന്നെ ഇവർക്ക്‌ ആവശ്യപ്പെടാവുന്നതാണ്‌. അതെന്തൊക്കെയെന്ന്‌ വഴിയെ പരിശോധിക്കാം. | ഇത്രയും രൂപപ്പെടുത്തിയാൽ 1 മുതൽ 7 വരെയുള്ള വിദ്യാഭ്യാസം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന്‌ സ്വന്തമായി ഒരുപാടു കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യാനാവും. ബ്ലോക്ക്‌ (AEO, BRC) തലത്തിലും ജില്ല (DEO, DIET) തലത്തിലുമുള്ള വിദഗ്‌ധരുടെ സേവനം അവകാശമായിത്തന്നെ ഇവർക്ക്‌ ആവശ്യപ്പെടാവുന്നതാണ്‌. അതെന്തൊക്കെയെന്ന്‌ വഴിയെ പരിശോധിക്കാം. | ||
=== എന്ത്?=== | === =എന്ത്?==== | ||
എന്ത് എന്ന ചോദ്യം ഇനി ചോദിക്കാം. നേരത്തെ തന്നെ ഇത്‌ ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. എങ്കിലും അവ ഒരിക്കൽകൂടി പട്ടിക പെടുത്താം. | എന്ത് എന്ന ചോദ്യം ഇനി ചോദിക്കാം. നേരത്തെ തന്നെ ഇത്‌ ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. എങ്കിലും അവ ഒരിക്കൽകൂടി പട്ടിക പെടുത്താം. | ||
